Zwemvijver : aandachtspunten

Ligging :

Logisch : het is leuker als de zwemvijver in uw tuin ligt en niet in die van uw buur.  😉

Als die vlak achter uw huis ligt, kan je altijd genieten van het zicht op de vijver met alle activiteiten errond : spelende kinderen, vogels die komen drinken, weerspiegelingen op het water, …  Goed of slecht weer, winter of zomer : altijd een mooi uitzicht.  Met kleine kinderen kan dat wel een probleem zijn : je moet ze altijd in het oog houden.  Indien je vijver verder in de tuin ligt, kan je er een omheining rond zetten zodat de kinderen er niet in kunnen zonder dat je erbij bent.

Grote bomen staan beter niet direct rond de vijver.  Deze zorgen voor veel bladafval in de vijver, vooral in de herfst.  Windbloeiers zoals wilg en berk produceren in het voorjaar veel stuifmeel en dat zorgt voor een gele film op het water gedurende een aantal dagen.  Dennennaalden bezinken snel en zorgen voor verzuring.  Wortels van bomen kunnen de folie beschadigen.

Oriëntatie :

Bij open tuinen is het ideaal van het filtergedeelte ten oosten van het zwemgedeelte aan te leggen omdat in onze streken westenwinden overheersen.  Deze waaien in oostelijke richting en stuwen het drijvend materiaal (bladafval e.d.) richting filter.  Daar kan het makkelijker verwijderd worden.

Zwemzone :

Die kies je zo groot je wil.  Vanaf een 10-tal meter lang kan je al baantjes trekken,  1,5 meter diep is voldoende om te zwemmen.   Je kan een “bak” metsen met rechte wanden, of je kunt kiezen voor iets minder formeel en alle vormen zijn dan mogelijk. Het is dan een “uitgegraven vijver” met schuine wanden.  In dat geval is de helling van de wanden rond de 75 °.

Filterzone :

De oppervlakte van de filterzone moet ongeveer 25 % bedragen van het zwemgedeelte.  De diepte moet tussen 120 en 150 cm zijn.  Ondiepe filters kunnen snel verstoppen doordat de plantenwortels tot op een diepte van 60 – 100 cm kunnen groeien.  De filterzone is gevuld met een poreus substraat : lava (zwaar, sterk) of argex (licht zolang poriën niet verzadigd zijn met water, vergruist na verloop van tijd).  Dit substraat is de “woonplaats” van de micro-organismen.  Ze vestigen zich in de kleine poriën en zuiveren het doorstromend water.  De zuurstofverzadiging van het water is bovenaan de filter rond de 98%, terwijl op 60 cm diepte dit al zakt tot 50%.  Het is aan te raden om extra lucht in het filtergedeelte te pompen (met een luchtpomp van in een aquarium), alsook in de zwemvijver zelf.  In het vijvergedeelte zorgt dit niet enkel voor zuurstoftoevoer, maar in de winter ook voor een mooi rond wak, zodat het ijs niet tegen de wanden drukt.  De vijverplanten worden in dit substraat geplant en wortelen zich daarin vast.

Vijverpompen :

Het is best van 2 vijverpompen te plaatsen.  In de zomer werken ze beiden, in de winter kan je een uitschakelen om energie te besparen.  Dit blijkt niet meer te kloppen : 1 pomp is zuiniger in jaarlijks verbruik : zie update hieronder.   Ze moeten samen 3-5 maal per 24 uur het vijvervolume rondpompen.

Update 18-11-2010 :

Tijdens mijn zoektocht naar vijverpompen ben ik tot de conclusie gekomen dat het toch goedkoper is van 1 vijverpomp te plaatsen.  Tegenwoordig zijn er al heel zuinige vijverpompen verkrijgbaar.  Een pomp met het dubbele van een bepaald debiet verbruikt minder dan het dubbel aan elektriciteit.  Om de totale kostprijs te bepalen moet je dus rekening houden met de aankoopprijs en het verbruik.

Berekeningswijze :

verbruik per jaar = verbruik(W) /1000 x 24 (uur) x 365 (dagen) x 0,19 Euro/kWh

kostprijs 5 jaar (indien 1 pomp) = (aantal x aankoopprijs (Euro) )+ (verbruik per jaar (Euro) x 5)

kostprijs 5 jaar (indien 2 pompen*) = (aantal x aankoopprijs (Euro) )+ (verbruik per jaar (Euro) x 1,5 x 5)

(* : 1 pomp werkt het hele jaar, de 2de pomp gedurende de zomer : daarom het verbruik per jaar x 1,5)

model	aantal	aankoopprijs (Euro)	verbruik (W)	verbruik per jaar (Euro)	kostprijs na 5j (Euro)	kostprijs na 15j (Euro)
Exo-X-13000	1	400	140	233	1565	3895
Exo-X-7500	2	300	85	212	1661	3783
Eco-X-plus-10000	1	319	70	117	902	2067
Eco-X-4500	2	229	48	120	1057	2256
Eco-X-plus-15000	1	419	100	166	1251	2916
Dompelpomp-10800	1	105	480	799	4100	12089
Dompelpomp-6000	2	60	220	549	2866	8359

Indien we bijvoorbeeld de eerste 2 pompen met elkaar vergelijken (het getal naast de pomp geeft het maximum debiet aan : Exo-X-13000 pompt 13.000 liter per uur rond), dan is na 5 jaar één grote pomp nog 100 Euro goedkoper dan 2 kleinere.  Na 15 jaar zijn 2 pompen 100 Euro goedkoper dan 1 grote.  Op die specifieke pompen is er 5 jaar garantie, ik vrees echter dat ze geen 15 jaar gaan blijven werken, dus kan het bijvoorbeeld dat je na 10 jaar nieuwe pompen moet kopen.  Dan is 1 pomp zeker goedkoper dan 2.

De héél zuinige Eco-X-plus pompen zijn nog een stuk voordeliger.   Merk op dat een dompelpomp goedkoop is in aankoop, maar veel verbruikt, en dus na één jaar al véél duurder uitkomt dan een vijverpomp !

Plantenkeuze vijverplanten :

Een goede filterplant heeft 2 eigenschappen : goed ontwikkeld wortelstel en veel bladvorming.  Gele Lis, Kalmoes (kan woekeren), Egelskop, Mattenbies, Pijlkruid zijn goede keuzes.  Best verschillende planten kiezen want iedere soort neemt andere stoffen uit het water op.

Waterlelies kunnen in een dieper deel geplaatst worden of zelfs in het zwemgedeelte.

Drijfplanten (Vlotvarens, Watersla, Waterhyacinten) kunnen ook, maar zorg ervoor dat niet meer dan 1/4 van het filteroppervlak erdoor bedekt geraakt.  Deze sterven af in de winter, dus moet je ze jaarlijks opnieuw aankopen.

Zuurstofplanten hebben meestal geen echte wortels, ze kunnen wel veel zuurstof afgeven aan het water.  Een stukje vijver van 50 cm diep is voor hen voldoende.  Voorbeelden zijn Voorjaarssterrenkroos, Gedoornd Hoornblad, Lidsteng.

Riet en Lisdodde wordt afgeraden (diep wortelstel en scherpe wortels).

Plantenkeuze randbeplanting :

Hier zijn veel mogelijkheden.  Je kan de zwemvijver midden van het gazon leggen, je kan de randen beplanten met varens, bodembedekkers, grootbladige planten, hoge of lage planten.  Het belangrijkste is dat het grotendeels vaste planten zijn, en er weinig afgestorven materiaal in de vijver terechtkomt.

Vissen :

Vissen in de zwemvijver uitzetten wordt afgeraden.  Deze produceren veel uitwerpselen die het filtersysteem extra belasten.  Een beperkt aantal kan wel : Goudvissen, Goudwinden, Zilverwinden, Kopvoorn.  Koi’s zijn uit den boze !   Bijvoederen is normaal niet nodig.

Waterdichting :

EPDM-rubber wordt veel gebruikt, het is sterk en elastisch, niet onderhevig aan UV-straling.  De zwarte kleur zorgt er ook voor dat het snel zonnewarmte absorbeerd waardoor het water sneller opwarmd.  Polyester wordt ook dikwijls gebruikt, het is duur, maar ook duurzaam.  Het wordt in verschillende lagen aangebracht, en het is geen gezond werkje om het te plaatsen.

Randafwerking :

Ook hier zijn verschillende mogelijkheden : strakke arduin, ruwe stenen, klinkers, natuurlijke overgang naar de tuin, …  Erg belangrijk is dat de folierand onzichtbaar is (zie ook Vijverranden op The Pond Library).  De randen moeten ook sterk genoeg zijn voor het geval er iemand over loopt, of via de rand uit het water wil klauteren.